ده‌ستكه‌وت و داهێنانه‌كاني (ابن هيثم)
ده‌ستكه‌وت و داهێناني (ابن هيثم) زۆر بووه له بواره‌كاني ، فيزيا ، ماتماتيك ، پزيشكي چاو ، زانستي گه‌ردوون ....
ئه‌و زانايه چه‌ند شتێكي وه‌ك يه‌كه‌م جار دۆزيه‌وه :
1- سه‌لماندي كه تيشكي روناكي له ته‌نه‌كاني ده‌وروبه‌رمانه‌وه به‌ره‌و چاومان دێ نه‌ك به پێچه‌وانه‌وه كه زۆربه‌ي فه‌لسه‌فه ي ئه‌و سه‌رده‌مه واي ده‌سه‌لماند .
2- يه‌كه‌م كه‌س بوو كه باسي له فرماني يه‌كه به يه‌كه‌ي پێكنه‌ره‌كاني چاوي مرۆڤ كرد و يه‌كه به يه‌كه به وێنه رونيكردنه‌وه و ناوي لێنان.
3- سه‌رچاوه‌ي دروستبووني كامێرايه چونكه زۆربه‌ي به‌شه‌كاني دروست كرد له‌سه‌ر بينايي چاوي مرۆڤ .
4- چه‌ند بيردۆزێكي هه‌يه له‌باره‌ي كاريگه‌ري مۆسيقا له‌سه‌ر هه‌ڵسوكه‌وتي ئاژه‌ڵ .
5- يه‌كه‌م كه‌س بوو باسي له ئاوێنه‌ي قۆقز و قۆپاو كرد و كاريگه‌ري له‌سه‌ر وێنه‌كه‌شياني باسكرد .
6- له بواري فه‌له‌كيش باڵاده‌ست بووه ، بيردۆزێكي دانا له بواري جوڵانه‌وه‌ي هه‌ساره‌كان كه تا ئێستاش به‌كاردێ وه‌هه‌روه‌ها تواني ئه‌وه‌ش بسه‌لمێني كه ئه‌ستێره پرشنگداره‌كان خۆيان روناكي دروستده‌كه‌ن و مانگيش روناكي له خۆره‌وه وه‌رده‌گري .
7- له بواري ماتماتيكيش زۆر پێشكه‌وتوو بووه به هه‌ردوو بواري جه‌بر و ئه‌ندازه‌وه ، هاوكێشه‌كاني ماتماتيكي له بواري فه‌له‌كي به‌كارهێناوه و گونجاندويه‌تي ،وه شيكاري هاوكێشه‌ي سێ جاي كردووه ، قه‌باره‌ي گۆي دۆزيوه‌ته‌وه ، قه‌باره‌ي لوله‌كي دۆزيوه‌ته‌وه، قه‌باره و رووبه‌ري هه‌ره‌ميشي دۆزيوه‌ته‌وه ، رووبه‌ري بازنه‌شي دۆزيوه‌ته‌وه ، له سێگۆشه‌زانيشدا باڵاده‌ست بووه.
نزيكه‌ي 200 كتێبي دواي خۆي به‌جێهێشتيه كه زۆربه‌يان وه‌رگێردراينه سه‌ر زماني لاتيني كاريگه‌ريان له‌سه‌ر زاناكاني ئه‌وكات هه‌بووه .
له سالي 965 له به‌صره له‌دايك بووه ، له سالي 1040 له قاهيره كۆچي دوايي كرد له ته‌مه‌ني 75 ساڵي
